نساجی صنعتی بسیار قدیمی است. انسان از وقتی که تصمیم گرفت تا با پشم حیوانات خود را بپوشاند با هنر بافت سر و کار داشته است. امروزه این صنعت گسترش بسیار بیشتری پیدا کرده و حتی به بخش پزشکی هم راه یافته است. در ادامه مطلب کاربرد های بیشتری از این صنعت را خواهید خواند.
نساجی
نساجی یا هنر بافت پارچه و ریسندگی از مهم ترین و قدیمی ترین صنایع در دنیا می باشد که تمام جوانب زندگی بشر و صنعت و حتی علم پزشکی را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. ریشه های این صنعت را می توان در 6000 سال قبل در ایران جستجو نمود که بشر تصمیم به پوشاندن بدن خود با الیاف و پارچه گرفت. به مرور و با روی کار آمدن انقلاب صنعتی در قرن 18 میلادی، تغییر و تحول بسیار زیادی در صنعت نساجی بوجود آمد و در حال حاضر نه تنها با پوشاک ارتباط مستقیم دارد، بلکه در صنایع مختلف و حتی تولید شریان و رگ های مصنوعی نیز می توان رد پای آن را مشاهده نمود. آرام تکمیل؛ ارائه دهنده خدمات نساجی و تکمیل پارچه در ادامه به این صنعت و کاربرد آن اشاره خواهد داشت.
نساجی چیست؟
پس از پشت سر گذشتن دوران پوشاندن بدن با برگ درختان، انسان به مرور به هنر تبدیل پشم حیوانات به نخ دست پیدا نمود و به شیوه های مختلف بافت پارچه های بسیار ساده رواج پیدا نمود. بر اساس اسناد و ابزارآلات کشف شده، ایرانیان باستان در شش هزار سال قبل به صنعت دست پیدا نموده و از ریسندگی برای تولید پارچه استفاده می کرده اند. با توجه به کاربرد بسیار زیاد نخ و الیاف و پارچه به مرور با روی کار آمدن انقلاب صنعتی ماشین آلات پیشرفته تری در این زمینه طراحی و تولید شد که پارچه هایی با ظرافت بالا را تولید می کردند. به این هنر که ریسندگی و بافت پارچه و تبدیل الیاف طبیعی و مصنوعی به نخ را در برمیگیرد، اصطلاحا نساجی گفته میشود.
کاربران از گوگل پرسیده اند؟
صنعت نساجی، صنعتی است که شامل بخشهایی مانند تحقیق، طراحی، توسعه، تولید و توزیع پارچه و پوشاک می شود. تا قبل از انقلاب صنعتی، پارچه ها و لباس ها در خانه برای استفاده شخصی ساخته می شدند.
پارچه ها بر اساس الیاف اجزای آن به ابریشم، پشم، کتان، پنبه، الیاف مصنوعی مانند ابریشم، نایلون و پلی استر و برخی الیاف معدنی مانند پارچه از طلا، الیاف شیشه و پارچه آزبست طبقه بندی می شوند.
کاربرد نساجی
هنر نساجی و بافت پارچه برخلاف گذشته که تنها پوشاک را در بر می گرفت، در حال حاضر در صنایع مختلف از جمله جاده سازی، پزشکی، فضا نوردی، صنعت تولید خودرو و هر آنچه که در آن نیاز به الیاف و منسوجات می باشد را در برگرفته است. از دیگر موارد کاربرد این هنر و صنعت می توان به بافت و تولید انواع فرش و موکت اشاره نمود که با الیاف طبیعی و مصنوعی صورت میگیرد.
یکی از موارد بسیار مهم هنر و صنعت نساجی در تولید لاستیک یا تایر خودرو می باشد که در آن از الیاف مصنوعی بسیار مقاوم برای افزایش کیفیت تایر استفاده میشود. همچنین لازم به ذکر است که این صنعت به شدت در پزشکی اهمیت داشته و تولید پارچه های مخصوص ماسک، رگ و اندام های مصنوعی و همچنین در تولید نخ های بخیه و غیره به خوبی رد پای این صنعت را می توان مشاهده نمود.
انواع نساجی
همان طور که اشاره شد، هنر بافت پارچه و ریسندگی دارای پیشینه بسیار قدیمی می باشد و نمونه پارچه های دست بافت که در صنایع دستی شهرهای مختلف کشورمان به چشم میخورد گواه و سند معتبری در این زمینه می باشد. علاوه براین، این هنر و صنعت در دنیای مدرن به طور کامل تغییر چهره پیدا کرده و کاربردها و همچنین نحوه اجرای کارها در آن متحول شده اند. بر همین اساس می توان انواع نساجی را در دو گروه کلی زیر تقسیم بندی نمود:
نساجی سنتی
به هنر تبدیل پشم و الیاف گیاهی و حیوانی به نخ و بافت پارچه با آنها نساجی سنتی گفته میشود که به کمک چرخ های ریسندگی انجام شده و هیچ گونه ابزار و ماشین آلات پیشرفته در آنها به چشم نمیخورد. این دسته از هنر بافت پارچه در صنایع دستی ایران و تولید پارچه های دست بافت تولید شده در یزد، کاشان، اصفهان و شهرهای شمالی و جنوبی کشورمان مورد استفاده قرار میگیرد. علاوه بر ریسندگی و بافت پارچه، سایر گام های مورد نیاز در نساجی از جمله رنگرزی و چاپ پارچه نیز در شیوه سنتی با دست و ابزار آلات بسیار ساده انجام میشود.
نساجی صنعتی
صنعت نساجی از مهم ترین صنایع در تمام دنیا می باشد و به همین دلیل با تکنولوژی گره خورده و ماشین آلات و خط تولیدهای تمام اتوماتیک بسیار پیشرفته در این زمینه طراحی و راه اندازی شده اند. در نساجی صنعتی دانش آموختگانی از رشته های تکنولوژی نساجی و مهندسی پوشاک و علوم الیاف مشغول به فعالیت بوده و کارخانجات عظیمی در حوزه های مختلف آن خدمات ارائه می دهند. به طوریکه می توان کاربرد الیاف نانو را در دنیای امروز در این صنعت مشاهده نمود که در علم پزشکی، فضا نوردی و بافت پارچه های مختلف مشاهده نمود.
صنعت نساجی در ایران
اگر دقت کرده باشید امروزه صنایع نساجی به عنوان یکی از صنایع مفید موجود در ایران در نظر گرفته میشود. به عبارت دیگر افراد بسیار زیادی وارد رشته نساجی شده و پس از اخذ مدارک مربوطه و سپری کردن دوره آموزشی خود، به کار در این حرفه و رشته مشغول میشوند.
همانطور که گفته شد نساجی به عنوان یکی از صنایع بسیار مردم غارنشین فلات ایران بر اثر تغییراتی که در شرایط آب و هوا و همچنین مزارع و چمنزارها به وجود آمد؛ با ورود به دشتها، زندگی تازهای را آغاز کردند و از همان زمان با نساجی آشنا شدند. امروزه و در دوران مدرن، کارخانههای بسیار گسترده و بزرگی در سرتاسر ایران به وجود آمدهاند، که مشغول به صنعت نساجی میباشند. جالب است بدانید متخصصان و افراد حرفهای مشغول در این زمینه، بر این باورند که ایران در سال ۱۴۰۴ میتواند رتبه سوم منطقه خاورمیانه و رتبه ۵۰ جهان در صنعت نساجی دست یابند. بنابراین این موضوع نشان میدهد که صنعت نساجی در حال پیشرفت و گسترش میباشد و همواره به روز رسانی میشود.
اهمیت صنعت نساجی در میزان اشتغال
صنعت نساجی نسبت به بخشهای اقتصادی در سطح ملی و همچنین در میان زیر بخشهای صنعت، بالاترین توان اشتغالزایی را به خود اختصاص داده است. در واقع نساجی در ایران از نظر اشتغال زایی پس از صنعت نفت، در رتبه دوم قرار دارد. البته این حرفه با دشواریهای بسیار زیادی مانند عوارض سنگین، واردات بی رویه، کمبود نقدینگی، قاچاق کالا، شیوه به کارگیری قانون و… روبرو است.
تجهیزات و ماشین آلات صنعت نساجی
دستگاه ماکودار
یکی از اولین دستگاه های مورد استفاده در صنعت نساجی دستگاه ماکودار است، دستگاه ماکودار از یک ماکو ساخته شده است، ماکوی این دستگاه یک قرقره دارد که توسط چندین تار تشکیل شده است و که این تارها آن را راه اندازی می کنند.
روش کار این دستگاه به این شکل است که ماکو تارهای موجود در خود را به صورت پنبه در می آورد و آن را در یک نرخ استاندارد از پیش تعیین شده به وجود می آورد. این دستگاه اگر چه در صنعت نساجی اهمیت زیادی دارد اما خالی از عیب نیست، این دستگاه سر و صدای زیادی دارد که آزاردهنده هستند و یا گاهی ممکن است عملکرد آن با اختلال مواجه شود. در برخی موارد نیز ممکن است دستگاه بر اثر کار زیاد نخ های تار بریده شوند.
ماشین آلات بدون ماکو
این دستگاه همانطور که از اسم آن نیز مشخص است قطعه ای به نام ماکو ندارند، این دستگاه ها انواع مختلفی دارند که در ادامه برخی از آن ها را معرفی خواهیم کرد.
ماشین بافندگی و نساجی پروژکتایل
ماشین پروژکتایل به این صورت عمل می کند که رشته های تار را در قطعه ای به نام پروژکتایل را به کمک یک قلاب جمع می کند. بعد از تار کردن نخ ها، پود گذاری به کمک گلوله های با اندازه کوچک در جهت دیگر انجام میشود. پروژکتایل نخ پود را نگه میدارد و آن را به وسیله تار جابجا می کند و برگشت می دهد.
ماشین بافندگی جت آب
در این نوع ماشین جابجایی نخ ها به وسیله واترجت انجام میشود که میتواند تار را از یک طرف به طرف دیگر ببرد. ویژگی این ماشین این است که صداهای آزار دهنده ندارد و همچنین کار تولید را با سرعت بیشتری انجام می دهد. همچنین نخ های استفاده شده در آن دچار بریدگی و فرسایش نمی شود.
ماشین بافندگی گرد
این نوع ماشین برای تولید پارچه های گرد مورد استفاده قرار میگیرد که در آن یک دستگاه ماکو تعبیه شده است که چرخش تار را بر عهده دارد. برای تهیه پارچه از نوع کیسه ای از این نوع ماشین استفاده میشود.
ماشین بافندگی اتوماتیک
در این نوع ماشین از یک قرقره برای جابجایی نخ استفاده میشود. در این نوع ماشین نیز یک ماکو به کار گرفته میشود.
ماشین بافندگی سوزنی
این نوع ماشین که بدون ماکو است برای کشیدن نخ های تار و قرار دادن آن ها روی هم از یک منبع تعذیه استفاده میشود.
ماشین بافندگی چرخان
برای تولید پارچه های کم عرض از ماشین بافندگی چرخان استفاده میشود؛ در این نوع ماشین یک ماکوی کوچک کار پودگذاری را در کنار هم انجام می دهد.
مراحل تولید پارچه در کارخانه نساجی
در مرحله اول مواد خام برای تولید پارچه تهیه میشود. پس از تهیه مواد خام اولیه نوبت به تراشیدن آنها میرسد. به عنوان مثال اگر از پشم به عنوان مواد اولیه استفاده میکنید، در مرحله دوم لازم است آنها را بتراشید. در مرحله بعدی نوبت به رتبه دهی میرسد. در واقع پس از آنکه پشمهای مورد نظر شما تراشیده شدند، دسته بندی میشوند و در دستههای متفاوت قرار میگیرند. این رتبه دهی به کیفیت پشم بستگی دارد. پس از این مراحل نوبت به شستن و شانه کردن پشم میرسد. به عبارت دیگر پشم تراشیده شده حاوی مواد و آلایندههای بسیاری است، که باید در اثر شستشو از بین برود. سپس این پشمها در یکدیگر تنیده میشوند. به عبارت دیگر قبل از آنکه پشم را به نخ بافندگی تبدیل کنید تا از آن پارچه بسازید، بار دیگر آنها را شانه میکنند. تا رشتههای آن دقیقاً به صورت موازی در کنار یکدیگر قرار گیرند. پس از آن پشم آماده بافت میشود و وارد چرخه میشود. خوب است بدانید در این مرحله شعاع پشم کمتر شده و به ضخامت مطلوب میرسد. همچنین در اثر فشاری که به آن وارد میشود قابلیت خمیدگی پیدا میکند. پس از این مراحل که توسط انواع دستگاه نوار بافی نساجی انجام میشود؛ نوبت به رنگ کردن پارچه تولید شده و همچنین ایجاد طرحهای مختلف بر روی آن است. تمامی این مراحل نیز توسط دستگاههای مخصوص صورت میگیرد و در انتها، پارچههای تولید شده توسط کارشناسان ماهر در این زمینه تست میشوند. تا در صورت هرگونه اشکال و یا پارگی رفع عیب شوند.
زیر شاخه های صنعت نساجی
ماشین آلات و ابزارهای نیمه یا تمام اتوماتیک به کار رفته در کارخانجات مختلف نساجی با توجه به اینکه چه نوع محصولاتی تولید می کنند در بخش های مختلفی مورد استفاده قرار میگیرند. به عنوان مثال، اگر شاخه تولید پارچه مورد استفاده برای صنعت پوشاک یا سایر صنایع را در نظر بگیریم، دارای زیرمجموعه های متعددی می باشند که عبارتند از:
- ریسندگی: تبدیل الیاف حیوانی و گیاهی و مصنوعی به نخ هایی با ضخامت و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی مختلف
- بافت پارچه: بافت پارچه به شیوه های مختلف از قبیل تاری و پودی یا گرد بافت و غیره
- رنگرزی: نفوذ رنگ به تار و پود پارچه به شیوه های سنتی و دستی یا به کمک ماشین آلات پیشرفته در این مرحله صورت میگیرد.
- چاپ پارچه: ایجاد طرح های رنگی مختلف با ماشین آلات یا ابزارهای دستی بر روی پارچه بوده و با توجه به نحوه چاپ دارای زیر شاخه های زیادی می باشد. به عنوان مثال در نساجی سنتی از ابزارآلات دستی برای چاپ استفاده شده و در نوع صنعتی چاپ دیجیتال و حرارتی مورد استفاده قرار میگیرد.
- تکمیل پارچه: به منظور افزایش کیفیت پارچه و مقاوم سازی آن در برابر پوسیدگی، از دست دادن رنگ و همچنین ثابت بودن بافت در اثر استفاده زیاد و قرار گرفتن در شرایط محیطی و دمایی مختلف عملیات تکمیل پارچه صورت می گیرد. تکمیل فیزیکی پارچه، حذف چین و چروک ها با بخار، ثبات ابعاد، امباسینگ و کالندر کردن پارچه و همچنین استفاده از مواد شیمیایی باکتری کش و ضد چروک و غیره از جمله فعالیت های فاز تکمیل در نساجی می باشند.
انواع ریسندگی
ریسندگی عملی است که در آن با کنار هم قرار دادن الیاف به کمک تاب دادن نخ تولید میشود. انواع روش های ریسندگی با هدف رسیدن به وضعیت مناسب جهت تولید نخ انجام میشوند.
امروزه ریسندگی به وسیله دستگاه های مختلف انجام میشود.
برای تولید نخ از الیاف غیر ممتد 4 نوع ریسندگی وجود دارد و مشخصات الیاف تعیین می کند کدام روش ریسندگی به کار برده شود. مشخصاتی مثل طول الیاف، قطر الیاف، مقدار فر و موج الیاف.
در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع روش های ریسندگی آشنا شویم.
در صنعت نساجی از 4 روش ریسندگی پنبه ای، فاستونی، نیمه فاستونی و پشمی استفاده میشود که ما دو روش که رایج تر است را توضیح خواهیم داد.
ریسندگی پنبه
این نوع ریسندگی را با نام ریسندگی الیاف کوتاه نیز میشناسند و برای این روش از ریسندگی از تجهیزات و دستگاه های مخصوص استفاده میشود که دارای امکانات ویژه ای برای بالا بردن سرعت و راندمان کار هستند.
ریسندگی فاستونی
این نوع از ریسندگی مخصوص ریسندگی الیاف بلند است؛ برای این روش از ماشین آلات برای تولید نخ و شستشو استفاده میشود که عمق زیادی دارند و بخش های مختلف مثل باز کردن الیاف، شستشو و رنگرزی را انجام میدهند. انواع کاردینگ های غلتکی سیلندری را میتوان در این دسته قرار داد.
حال که در مورد ریسندگی گفتیم آشنایی با مراحل ریسندگی نیز خالی از لطف نیست، البته قصد نداریم این مراحل را توضیح دهیم بلکه تنها میخواهیم با آن ها آشنا شویم.
مراحل ریسندگی
- مرحله اول: آماده کردن مواد اولیه
- مرحله دوم: مخلوط کردن الیاف
- مرحله سوم: ورود به ماشین کارد
- مرحله چهارم: ورود به ماشین چند لا کنی
- مرحله پنجم: تبدیل به نیمچه نخ
- مرحله ششم: بویین چینی
جمع بندی مطالب و نکات پایانی
با توجه به نکات گفته شده در طول این مقاله، خواهیم دریافت که صنعت نساجی امروزه بسیار گسترش یافته است و بسیار مفید و کاربردی میباشد. علاوه بر آن در این مقاله در رابطه با مراحل تولید پارچه در کارخانه نساجی مطالب و نکات مفیدی را برایتان ارائه کردیم.
قیمت محصولات نساجی
متناسب با مواد اولیه به کار رفته شده و همچنین تلاشی که برای آن صورت گرفته است دارای نرخ های متفاوت میباشد. جنس مواد به کار رفته شده و رنگی که برای پارچه مورد نظر انتخاب کردهاید از دیگر عوامل مؤثر بر روی قیمت محصولات نساجی در نظر گرفته میشود. به همین دلیل است که انواع پارچهها در بازار بسیار گسترده بوده و قیمتهای متفاوتی را بر اساس ویژگی، نوع کاربرد، جنس و دیگر عوامل به خود اختصاص میدهند.
آرام تکمیل از جمله گروه های فعال در حوزه نساجی می باشد که خدمات مختلفی از جمله بافندگی، رنگرزی و تکمیل پارچه را با ماشین آلات پیشرفته ارائه می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خدمات این مجموعه می توانید از راه های ارتباطی پایین صفحه استفاده نمایید.
سوالات متداول
نساجی یکی از صنایع بسیار قدیمی در نظر گرفته میشود. به عبارتی انسانها از زمانی که تصمیم گرفتند تا با پشم حیوانات خود را بپوشانند؛ باهنر بافت سروکار داشتند. اما امروز این صنعت گسترش بسیار زیادی پیدا کرده است و حتی به بخشهای پزشکی نیز راه یافته است. بنابراین این صنعت به عنوان یکی از صنایع بسیار مهم در نظر گرفته میشود.
مراحل تولید پارچه در کارخانه نساجی چگونه است؟
- خرید مواد خام
- تراشیدن مواد اولیه
- رتبه دهی: در واقع پس از آنکه پشمهای مورد نظر شما تراشیده شدند، دسته بندی میشوند و در دستههای متفاوت قرار میگیرند.
- شستن و شانه کردن پشم
- تنیده شدن
- بافت
قیمت محصولات نساجی چگونه تعیین می شود؟
قیمت محصولات نساجی متناسب با مواد اولیه به کار رفته شده و همچنین تلاشی که برای آن صورت گرفته است دارای نرخ های متفاوت میباشد. جنس مواد به کار رفته شده و رنگی که برای پارچه مورد نظر انتخاب کردهاید از دیگر عوامل مؤثر بر روی قیمت محصولات نساجی در نظر گرفته میشود. به همین دلیل است که انواع پارچهها در بازار بسیار گسترده بوده و قیمتهای متفاوتی را بر اساس ویژگی، نوع کاربرد، جنس و دیگر عوامل به خود اختصاص میدهند.
