رنگرزی
رنگرزی یکی از گام های بسیار مهم در صنعت نساجی می باشد که نه تنها در دنیای امروز، بلکه هزاران سال قبل از میلاد نیز برای رنگ آمیزی پارچه و حصیر و الیاف مورد استفاده قرار می گرفته است. بر اساس نوع الیاف یا ماده ای که رنگ آمیزی میشود، مواد رنگزا و همچنین شیوه رنگ کردن می توان رنگرزی را به گروه های مختلفی تقسیم بندی نمود. آرام تکمیل؛ ارائه دهنده خدمات رنگرزی و چاپ روی پارچه به شیوه صنعتی در ادامه هر آنچه که باید درباره آن بدانید اشاره خواهد داشت.
رنگرزی چیست؟
با توجه به تاثیراتی که هر یک از رنگ ها بر احساسات افراد ایجاد می کند، به همین دلیل یکی از اصلی ترین ارکان در زندگی می باشد و دنیا بدون آن قطعا بی معنا خواهد بود. انسان از ابتدا تا امروز به رنگ در محیط اطراف اهمیت زیادی داده و نمونه های این علاقه را به می توان در حصیرهای رنگی ۳۰۰۰ سال قبل از میلاد در مصر مشاهده نمود. علاوه براین، در فرش بافی های دوره هخامنشیان نیز رد پای این صنعت به چشم میخورد که همگی نشان دهنده اهمیت جایگاه رنگ در نساجی و فرش بافی می باشد. رنگرزی به مجموعه ای از فرآیندها گفته میشود که به کمک مواد رنگی و شیمیایی و همچنین تجهیزات، مواد رنگی بر روی الیاف و تار و پود پارچه قرار گرفته و اتصال محکم و با دوامی بین آنها ایجاد میشود.
از دیگر تعاریفی که می توان برای رنگرزی یا صباغی ارائه داد، نفوذ مواد رنگزا به درون تار و پود پارچه های بافته شده یا الیاف در درجه حرارت مشخص می باشد. نوع مواد رنگزا و همچنین شیوه های به کار رفته برای انجام این کار با هم تفاوت زیادی دارد. در حالت کلی مواد مورد استفاده در این حرفه شامل مواد رنگزا، کالای رنگرزی، مواد شیمیایی کمکی و ماشین آلات و تجهیزات می باشند که البته در حالت سنتی و صنعتی تفاوت هایی در آنها به چشم میخورد.
صنعت رنگرزی
در میان صنایع بزرگ دنیا صنعت رنگ سازی نیز یکی از صنایع مهم است. صنعت رنگرزی نیز به موازات این صنعت بسیار مورد توجه قرار گرفته است و امروزه با استفاده از پیشرفته ترین تکنولوژی و به کار گیری دستگاه های اتومات انجام می شود. رنگرزی روی منسوجات بر اساس نفوذ و جذب سطحی انجام می شود. برای درک اینکه رنگرزی روی منسوجات چگونه انجام می شود باید با خواص فیزیکی و شیمیایی و همچنین چگونگی جذب و تثبیت رنگ مواد نیز آشنایی داشته باشید.
رنگرزی به فرآیندی گفته می شود که در طی آن رنگ به الیاف پارچه نفوذ می کند و باعث می شود که رنگ پارچه تغییر کند. این فرآیند دو مرحله دارد؛ یکی رنگرزی و دیگری جذب رنگ.
برای رنگرزی ابتدا الیاف باید در محلول رنگی قرار بگیرند و سپس در مرحله ی بعد رنگ باید جذب پارچه شود، برای ثبیت رنگ روی پارچه ها از پیوندهای کووالانسی، نیروهای واندروالسی، پیوند هیدروژنی و نیروهای یونی استفاده می شود.
کاربران از گوگل پرسیده اند؟
فرایند رنگرزی چگونه انجام می شود؟
فرایند رنگرزی عبارت است از برهم کنش بین یک رنگ ها و نخ ها و همچنین نفوذ رنگ به درون تار و پود نخ. به طور کلی، یک فرایند رنگرزی شامل جذب (انتقال رنگها از محلول به سطح نخ ها) و انتشار (رنگهای نفوذ کرده در بافت نخ) است.
انواع رنگ پارچه مورد استفاده در صنعت نساجی:
- رنگهای واکنشی
- رنگهای مستقیم
- رنگهای اسیدی
- رنگهای همه منظوره.
- رنگهای طبیعی
- رنگهای پراکنده
- رنگهای آزویایی
انواع روش های رنگرزی
رنگرزی را می توان یکی از مهم ترین مراحل تولید پارچه های مختلف دانست که در ظاهر منسوجات بسیار تاثیر گذار است و مهم است که این کار با دقت بالا انجام شود. اگر چه رنگرزی فرآیندی زمان بر و سخت است اما باعث تنوع در تولید انواع پارچه می شود.
فرایند رنگ آمیزی پارچه، نخ و لباس و الیاف ابریشمی و پشمی از گذشته کاربرد بسیار زیاد داشته و در دنیای امروز نیز به اهمیت آن تا حد زیادی افزوده شده است. در حالت کلی و بر اساس شیوه و تجهیزات مورد استفاده برای انجام این کار می توان این حرفه را به دو گروه کلی تقسیم بندی نمود که عبارتند از:
رنگرزی سنتی
از مهم ترین و اصلی ترین ویژگی ها در صباغی سنتی می توان به نوع مواد رنگزا و همچنین تجهیزات مورد استفاده برای رنگ آمیزی اشاره نمود. در روش های سنتی که البته در حال فراموشی می باشند، از رنگ های طبیعی استفاده میشود و به همین دلیل مقاومت مطلوبی در برابر نور، حرارت، ساییدگی و همچنین شستشو دارند. رنگ های مورد استفاده در این گروه شامل رنگ های گیاهی از قبیل روناس، پوست انار و گردو، برگ مو و زعفران و گل بابونه و بلوط و همچنین برخی مواد معدنی از قبیل خاک سرخ و زاج و همچنین رنگ های حیوانی مانند صدف فرفری می باشند.
رنگرزی صنعتی
در دنیای امروز که رنگرزی به تیراژ بسیار بالا انجام میشود، شیوه های سنتی کارایی مناسبی نداشته و به همین دلیل از ماشین آلات و تجهیزات اتوماتیک و نیمه اتوماتیک و همچنین رنگ های شیمیایی در این زمینه استفاده میشود. در این شیوه از ماشین آلاتی همچون جت، استتر و ژیگر هوایی به همراه مواد رنگزا از قبیل رنگ های اسیدی، قلیایی، دیسپرس، حلال، آزوئیک، گوگردی و همچنین رنگ های دندانه ای و خمی و انواع شفاف کننده های نوری استفاده میشود. تنوع در رنگ برای رنگرزی صنعتی بسیار زیاد بوده و امکان رنگ آمیزی پارچه های آب دوست و گریزان از آب از قبیل پارچه های تولید شده از مواد پلاستیکی و نایلونی امکان پذیر می باشد.
برای رنگرزی منسوجات ۳ فاکتور را باید مد نظر قرار داد.
شرایط لازم برای رنگرزی:
- الیاف: به اجزای تشکیل دهنده ی منسوجات الیاف گفته میشود؛ الیاف شامل سه دسته ی حیوانی، گیاهی و مصنوعی هستند.
- محلول رنگی: محلول رنگی یا همان حمام رنگ محلولی است که باید الیاف درون آن ها برای رنگ آمیزی قرار داده شوند.
- رنگینه: رنگینه (رنگ شیمیایی) ماده ای است به محلول رنگی اضافه میشود تا سایه ایجاد شود، رنگینه ماده ای غلیظ است.
رنگ شیمیایی
رنگینه ها انواع مختلفی دارند که از میان آن ها میتوان به این موارد اشاره کرد:
- رنگینه های اسیدی: رنگ های اسیدی با الیاف سلولزی بسیار خوب ترکیب میشوند همچنین برای رنگرزی الیاف نایلونی، پشمی و ابریشمی نیز مورد استفاده قرار میگیرند.
- رنگینه های دندانه ای: برای رنگرزی الیاف پشمی و ابریشمی مورد استفاده قرار میگیرند. برای اینکه این رنگ ها میل ترکیب شدن با پارچه داشته باشند در ابتدا به آن ها نمک فلزی اضافه می کنند.
- رنگینه های گوگردی: قیمت این رنگ ها نسبت به سایر رنگ ها پایین تر است اما پارچه های رنگ شده با آن ها درخشندگی چندانی ندارند.
- رنگینه های آزوئیک: رنگدانه های نامحلول هستند اما با استفاده از محلول ترکیبی و دی آزوته رنگدانه ها درون الیاف پارچه را پر می کنند.
- رنگینه های خمی: این نوع رنگ ها نامحلول در آب هستند اما به کمک ترکیب با هیدرو سولفیت سدیم قلیایی به ترکیباتی بی رنگ تبدیل میشوند که سلولز آن ها را جذب کرده و به رنگدانه ی نامحدود اکسیده میشوند.
- رنگینه های دیسپرس: برای رنگ کردن الیاف آب گریز مثل استات سلولز، نایلون و پلی استر از این نوع رنگ استفاده میشود. این رنگ به رنگدانه های آلی غیر محلول رنگینه های مرسوم تقسیم میشوند.
- رنگینه های اکتیو: این رنگ ها به خوبی و به طور مستقیم با الیاف پارچه ترکیب میشوند و ثبات رنگی بالایی دارند.
روش های رنگرزی منسوجات
رنگرزی نخ:
برای رنگرزی نخ، پس از ریسیدن نخ و قبل از اینکه بخواهند آن را ببافند آن را درون محلول رنگی غوطه ور کرده و رنگ می کنند.
رنگرزی مداوم:
پارچه هایی که مقاومت کمی دارند را با این روش رنگ می کنند، برای رنگرزی به این روش چند برش از دو سر موقتی به یکدیگر میدوزند تا رنگرزی به صورت یکپارچه انجام شود.
رنگرزی باتیک
برای رنگرزی به این روش قسمت هایی از پارچه را با موم میپوشانند و قسمت های باقی مانده را با چند رنگ مختلف به صورت موجی، مش و رنگارنگ رنگ می کنند.
رنگرزی عدلی
این روش یکی از روش های آسان رنگرزی است که بدون نیاز به تمیز یا صمغ گیری پارچه آن را درون حمام آب سرد قرار داده و رنگ می کنند.
رنگرزی به روش محلول
در این روش رنگدانه ها پیوند میخورند و به سرعت درون الیاف نفوذ می کنند و الیاف سلولزی و غیر سلولزی را میتوان با این روش رنگ کرد.
رنگرزی به روش ژیگر:
در این روش رمق کشی داخل یک مخزن روی پارچه انجام میشود و رنگینه تیره در هنگام جابجا شدن الیاف بین غلتک ها روی پارچه سایه می اندازد.
مراحل رنگرزی پارچه
در روش های صنعتی، برای رنگ آمیزی الیاف پنبه و سلولزی لازم است گام های مختلفی طی شوند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود: پارچه های بافته شده با پنبه یا الیاف سلولزی ابتدا پرزگیری و آهارگیری شده و سپس مراحل سفید گری و مرسیزه کردن انجام میشود. پس از طی این گام ها، رنگرزی در دستگاه انجام شده و از مواد شیمیایی کمکی در کنار رنگ های اصلی استفاده میشود تا مقاومت و کیفیت کار افزایش پیدا کند. پس از اتمام این گام، تثبیت حرارتی به کمک رزین صورت گرفته و آبرفت گرفته میشود و پس از بازرسی و کنترل کیفیت، پارچه رنگ آمیزی شده از دستگاه خارج و بسته بندی خواهد شد. تمام مراحل فوق در صباغی صنعتی با کمک دستگاه ها و ماشین آلات و با سرعت بالا انجام می شود.
ماشین های رنگرزی
همان طور که اشاره شد، از مهم ترین ویژگی های رنگرزی صنعتی می توان به استفاده از ماشین آلات اتوماتیک و نیمه اتوماتیک اشاره نمود. دستگاه های رنگرزی از بخش های مختلفی تشکیل شده اند از قبیل سانترفیوژ آبگیری، بارگیری که وظیفه اتصال و محکم کردن لبه پارچه روی غلتک به لبه غلتک دیگر را بر عهده دارد، میله های منبسط کننده برای حذف چین و چروک در پارچه و غلتک های لاگ برای ایجاد موج روی الیاف.
وسمه در رنگرزی
وسمه از جمله گیاهان ارزشمند است که هم دارای خواص دارویی است و هم در صنعت رنگرزی به دلیل داشتن رنگ با ثبات بالا استفاده زیادی میشود. وسمه از جمله گیاهانی است که به دلیل داشتن دو رنگدانه آبی رنگ ایندیگو و قرمز رنگ ایندیرویین در صنعت رنگرزی پارچه و اشیا بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.
وسمه در رنگرزی علاوه بر رنگ طبیعی که به منسوجات میدهد میتواند از پارچه در برابر نور نیز محافظت کند. شاید برای شما نیز جالب باشد اگر بدانید که وسمه دارای خواص ضد میکروبی پارچه نیز هست؛ پنبه ای که برای تولید لباس های بیمارستانی مورد استفاده قرار میگیرد به دلیل قرار گرفتن در معرض انواع میکروب ها همواره مستعد حمله توسط عوامل بیماری زا است و رنگ های طبیعی همچون وسمه که برای رنگرزی پارچه مورد استفاده قرار میگیرند این عوامل بیماری زا را از بین می برند و دارای خاصیت ضد میکروبی هستند. بر اساس تحقیقات انجام شده این موضوع به اثبات رسیده است که پارچه پنبه ای که با وسمه رنگرزی شده است به دلیل داشتن خاصیت ضد میکروبی، باکتری ها و میکروب ها در آن پارچه از بین رفته اند و از انتشار میکروب بر روی منسوجات بیمارستانی جلوگیری شده است.
قیمت رنگرزی
قیمت رنگرزی بر اساس فاکتورهای متعددی محاسبه می گردد که از مهم ترین آنها می توان به نوع رنگ استفاده شده برای این فرآیند اشاره نمود. تنوع در رنگ ها بسیار زیاد بوده و برخی از آنها وارداتی بوده و به همین دلیل تفاوت در نرخ های آنها زیاد است. علاوه براین، نوع پارچه و همچنین تیراژ نیز می توانند بر قیمت رنگرزی تاثیرگذار باشند.
رنگرزی با دستگاه
گروه آرام تکمیل یکی از بزرگترین گروه های ارائه دهنده خدمات چاپ روی پارچه و رنگ آمیزی آنها می باشد که با ماشین آلات کاملا بروز در این زمینه فعالیت دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خدمات ارائه شده توسط این گروه می توانید از طریق راه های ارتباطی ذکر شده در پایین صفحه با کارشناسان آرام تکمیل در تماس باشید.
رنگرزی یکی از گام های بسیار مهم در صنعت نساجی می باشد که نه تنها در دنیای امروز، بلکه هزاران سال قبل از میلاد نیز برای رنگ آمیزی پارچه و حصیر و الیاف مورد استفاده قرار می گرفته است.
- رنگرزی صنعتی
- رنگرزی سنتی
در روش های صنعتی، برای رنگ آمیزی الیاف پنبه و سلولزی لازم است گام های مختلفی طی شوند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره نمود: پارچه های بافته شده با پنبه یا الیاف سلولزی ابتدا پرزگیری و آهارگیری شده و سپس مراحل سفید گری و مرسیزه کردن انجام میشود. پس از طی این گام ها، رنگرزی در دستگاه انجام شده و از مواد شیمیایی کمکی در کنار رنگ های اصلی استفاده میشود تا مقاومت و کیفیت کار افزایش پیدا کند. پس از اتمام این گام، تثبیت حرارتی به کمک رزین صورت گرفته و آبرفت گرفته می شود.